سالشمار و آثار هنری استاد سید حسن کسائی
الف) سالشمار
1307- تولّد- سوم مهرماه، اصفهان، محلة بيدآباد، كوچۀ باغ كلم.
1312- شروع به خواندن آواز و تعليم نزد جلال تاج اصفهاني.
1313- بهره‌گيري از استادان طراز اوّل موسيقي، نظير: اسماعيل اديب خوانساري، اكبر خان نوروزي، غلامرضا خان سارنج، سيد حسين طاهرزاده، علي شهناز، محمد طاهرپور و ...
1314- شروع تحصيل در مدرسه پهلوي و در سال‌هاي بعد، مدارس منيژه، شاه عباسي، علّيه، حكيم نظامي و دبيرستان ادب اصفهان.
1317- اوّلين ملاقات با ابوالحسن صبا و حسين تهراني در تهران و خواندن آواز ابوعطا به همراه ويلن استاد.
1318- اوّلین اجرای صحنه‌ای، آواز همراه فلوت نصیر ثقفی در مایۀ بیات ترک (دبیرستان سعدی اصفهان).
1319- علاقه‌مندي به صداي ني و دميدن در آن.
1321- بهره‌گيري از مهدي نوايي به مدت سه ماه.
1322- اجراي اوّلين برنامه در راديو ايران (قطعاتي در دستگاه سه‌گاه و چهار مضراب زنگ شتر صبا).
1324- اجراي دومين برنامه در راديو ايران در برنامۀ سوليست هاي خارج از كشور روز دوشنبه (به جاي ويلن ابوالحسن صبا).
1325- خريد دستگاه ريل گرانديك به منظور ضبط تكنوازي در منزل و ارسال آثار به راديو تهران براي پخش هفتگي.
1327- اوّلین اجرای تکنوازی نی بر روی صحنه در دستگاه همایون (تئاتر اصفهان).
1328- ساخت و اجراي قطعة معروف «سلام».
1329- همكاري با راديو ارتش اصفهان، روزهاي چهارشنبه به اتفاق جلال تاج اصفهاني، جليل شهناز، محمد طاهرپور و منوچهر سلطاني.
· بردن ني براي اوّلين بار به اركستر (اركستر راديو ارتش).
1330- ساخت و اجراي قطعة معروف «هشت بهشت».
1331- اجراي كنسرت در شهرهاي آبادان و خرمشهر به نفع بي بضاعت هاي ژاندارمري، همراه جلال تاج اصفهاني و جليل شهناز.
1322- چاپ عكس رنگي بر روي مجلة موزيك ايران (آذرماه- شماره 19) با درج «كسائي، استاد ني » بر روي جلد.
1333- شروع نوازندگي سه‌تار و بهره‌گيري از محضر ابوالحسن صبا، عبدالحسين صبا و ارسلان درگاهي.
1334- اقامت در تهران و شروع همكاري با برنامه‌هاي موسيقي راديو ايران و ضبط آثار ماندگار به همراه خوانندگان و نوازندگان ممتاز، همچنين ضبط انبوه برنامه‌هاي خصوصي.
· ساخت آهنگ معروف «در كُنج دلم» بر روي شعر پژمان بختياري و اجرای آن توسط علی زاهدی، داریوش رفیعی، منوچهر همایون‌پور.
· درگذشت پدر.
1335- اجراي كنسرت در وزارت امور خارجه به همراه محجوبي، مجد، تهراني، بنان، پاشوكي و ... به رهبري ابوالحسن صبا.
· شركت در سلسله برنامة گل‌ها به دعوت داود پيرنيا (گل‌هاي جاويدان، گل‌هاي رنگارنگ، برگ سبز، يك شاخه گُل، گلچين هفته و گُل‌هاي تازه) تا سال 1357.
1342- اجراي كنسرت به همراه جليل شهناز، حسين تهراني و حسين قوامي با حضور يهودي منوهين (كنفرانس ساليانه جهاني موسيقي در تهران).
1344- ازدواج.
1346- اجراي برنامه‌هاي متعدد در جشن هنر شيراز (حافظيه) تا سال 1356 و ملاقات با نوازندگان بزرگ جهان از جمله: راوي شانكار، شاران راني، بسم ا... خان، تران وانكه و ...
· فعاليت مستمر در راديو اصفهان به صورت اجراي تكنوازي، همنوازي و آهنگسازي.
· رياست شوراي موسيقي راديو اصفهان.
1350- فعاليت و تدريس در مركز فرهنگي راديو اصفهان تا سال 1357.
1351- تدريس در دانشگاه فارابي اصفهان تا سال 1357.
· دريافت نشان لياقت هنري از وزارت فرهنگ و هنر به همراه مرتضي ني‌داود و حسين تهراني.
1352- ضبط و ارائه يك دوره رديف موسيقي ايراني، با عنوان: «آشنايي با موسيقي اصيل ايراني» با سه تار و آواز (راديو اصفهان).
1354- ضبط يك صفحه دو رو در مايه هاي شور و ماهور به همراه تنبك جهانگير بهشتي (توسط كمپاني C.B.S فرانسه) و انتشار در تمام نقاط جهان.
1355- برگزاري مراسم تجليل (از طرف وزارت فرهنگ و هنر) در سالن شير و خورشيد اصفهان و اجراي قطعاتي به همراه آواز تاج اصفهاني.
1358- اجراي آخرين برنامة رسمي در راديو ايران با همكاري جليل شهناز، محمدرضا شجريان و جهانگير ملك.
· از بين بردن آثار موسيقي در آرشيو راديو اصفهان!
1360- بركناري از صدا و سيما و قطع كليه حقوق و مزايا.
1361- درگذشت مادر.
1362- ساخت قطعه معروف «اشك ني».
1364- نايي در بند!
1369- سفر به كشورهاي آلمان، انگلستان، فرانسه، هلند و شركت در چند برنامة راديويي.
· تهيه و نصب تنديس در گالري مفاخر هنري جهان (لندن).
1370- شركت در جشنوارة ني‌نوازان (تهران- تالار سوره).
1374- برقراري مستمري از سازمان صدا و سيما.
1375- سفر به كانادا و آمريكا و حضور در محافل مختلف شعر و موسيقي.
1376- گراميداشت توسط دوستداران موسيقي ايراني در واشنگتن (به همت محمدرضا لطفي).
1378- دريافت نشان درجه يك فرهنگ و هنر به عنوان نفر اوّل در جامعة موسيقي كشور (بنا به تصويب هيئت دولت).
· گراميداشت توسط انجمن همياري ايرانيان مقيم نيويورك (در اصفهان).
1379- تأسيس «مؤسسه فرهنگي- هنري نغمة گشايش»، با پشتوانه و اعتبار استاد حسن كسائي (به مديريت: محمد جواد كسائي).
1381- دريافت اوّلين لوح «چهره هاي ماندگار» در رشتة موسيقي.
· انتشار كتاب «از موسيقي تا سكوت» (استاد حسن كسائي و نيم قرن آفرينش هنري)- نشر ني، به كوشش محمدجواد كسائي، با مقدمة بيژن ترقي.
1382- برگزاري هفتاد و پنجمين سالروز تولّد (توسط: شركت آواي نوين اصفهان)، با حضور: چهره‌های شاخص موسیقی ایران (اصفهان- تالار هنر).
1385- ضبط ردیف موسیقی ایران با سه‌تار و آواز (اصفهان- مردادماه).
1386- ضبط رديف موسيقي ايران با ني (اصفهان - تيرماه).
ب) مختصات هنری
1- تکوین سبک نوین نی نوازی در قرن حاضر.
2- تعلیم و تربیت شاگردان فراوان و ارائه به جامعۀ موسیقی ایران.
3- بردن نی برای اوّلین بار به ارکستر (از سال 1329) و بخشیدن جایگاهی ممتاز به این ساز ملّی.
4- ردیف دانی و ردیف نوازی.
5- ارائه سبکی متمایز در نوازندگی سه تار.
6- نقد و آنالیز هنر آوازخوانی و آشنایی با تمامی لطایف و ظرایف اجرایی آن.
7- آشنایی با خوشنویسی و نوازندگی تنبک.
8- آشنایی و علاقه‌مندی بسیار به ادبیات و شعر کهن پارسی.
9- درون گرایی محض و عدم پذیرش دعوت مجامع داخلی و بین المللی موسیقی (در طول سالیان فعالیت هنری).
10- وقوف بی سکوت و صراحت کلام.
11- کسب اعتبار و شهرت جهانی در موسیقی ایران و مشرق زمین.
ج) برخی منابع مکتوب از زبان یا درباره استاد حسن کسایی
· کسایی،استاد نی /احمد مهران / مجله موزیک ایران شماره (19) /آذر 1332.
· آتشی در نیستان /فروغ بهمن پور /چهره های ماندگار ترانه و موسیقی مجلد اول انتشارات بدرقه جاویدان /
1383 (گفت و گو).
· از موسیقی تا سکوت (استاد حسن کسایی و نیم قرن آفرینش هنری)
با مقدمه بیژن ترقی / محمد جواد کسایی / نشر نی تهران / 1381(کتاب).
· نیم قرن آوای دوست (نگاهی به زندگی استاد کامل حسن کسایی / محمدرضا لطفی / کتاب خورشید،تهران / 1381(مقاله).
· اشک صبا / فروغ بهمن پور / روزنامه شرق/ 22/12/84 (گفت و گو).
· رقص آن دستمال روایتی از استاد حسن کسایی /محمد افتخاری / ماهور شماره (1) (مقاله).
· گفتمانی با حسن کسایی پس از سالها / ماهنامه هنر موسیقی ،شماره 23و 24 (گفت و گو).
· کمال نی کسایی / آرش نصیری / هفته نامه شهروند شماره (54) / 23تیر 1387(گفت و گو - مقاله).
· پنجره ای به هوای تازه / حسین زمان زاده / ماهنامه هنر موسیقی شماره 100 / خرداد1388 (گفت و گو).
· هزار دقیقه با هزار دستان / مجید زهتاب / فصل نامه دریچه شماره 19تا 20 / پاییز 87- بهار89.
· مصاحبه آقای حسن کسایی /شهلا آذری / اداره آرشیو شفاهی ، مدیریت اطلاع رسانی اسنادی ،
سازمان اسناد ملی /تابستان 1377.
· نی بزن به آرامی گفت و گو با حسن کسایی موسیقی دان و نوازنده ی نی / فروغ بهمن پور / روزنامه شرق / دوشنبه 24 آبان 1389.
د)آثار هنری
الف-آثار پخش و يا ضبط شده در راديو ايران و راديو اصفهان از سال 1322 تا 1358 به صورت تك نوازي‌هاي متعدد و يا به همراه ساير نوازندگان، خوانندگان و اركسترهاي بزرگ موسيقي ايراني.
ب- آثاري كه توسط يونسكو به مناسب‌هاي مختلف، انتشار يافته است و يا آثاري كه توسط شركت‌هاي خارجي منتشر شده است.
ج- آثاري كه به صورت ضبط‌هاي خصوصي درطول ساليان متمادي به گنجينة موسيقي ايران اضافه شده است.
د- آثاري كه درسال‌هاي اخير پالايش و يا ضبط شده و بخشي از آن تاكنون منتشر شده است به شرح زير مي‌باشد
از كران زنده رود (1) (2) (3) (4) (5) (6)
تك نوازي ني
تنبك: جهانگير ملك- جهانگير بهشتي - عيسي بهنام
سال اجراء: 1343- 1356
سال انتشار: 1382
انتشارات: مؤسسه آواي نوين اصفهان
ياران زنده رود
آواز/ ني/ تار
جلال تاج اصفهاني/ حسن كسائي/ جليل شهناز
سال اجراء: دهة 30 و 40
سال انتشار: 1383
انتشارات: مؤسسه آواي نوين اصفهان
پس از سكوت (1) و (2)
تك نوازي ني
تنبك: شاهين شيخ بهائي
سال اجراء: 79- 1378
سال انتشار: 1383
انتشارات: مؤسسه آواي نوين اصفهان
به اصفهان رو
تار: جليل شهناز آواز: جلال تاج اصفهاني
ني: حسن كسائي تنبك: جهانگير بهشتي
ويلن: جهانبخش پازوكي تار: عباس سروري
سال اجراء: دهه 30 و 40
سال انتشار: 1383
انتشارات: مؤسسه آواي نوين اصفهان
گفت و گوی نی و عود (1) و (2)
حسن کسایی/شهرام ميرجلالی/جهانگير بهشتی
ني/عود/تنبك
سال اجراء: 1381
سال انتشار: 1385
انتشارات: مؤسسه آواي نوين اصفهان
به هر حالت که هستم با تو هستم فدای جان تو بود و نبودم